Sterrenbeeld Zuidervis (Piscis Austrinus)
Beschrijving
Het sterrenbeeld Zuidervis (lat. Piscis Austrinus) is een minder opvallend sterrenbeeld, waarvan alleen de hoofdster Formalhaut erg helder is. Gezien vanuit Duitsland staat de Zuidervis heel laag aan de horizon.
Kerngegevens sterrenbeeld Zuidervis
Helderste ster (helderheid): Fomalhaut (1,16m)
Oppervlakte: 245,375 deg² (rang 60)
Naburige sterrenbeelden:
Waterman, Steenbok, Microscoop, Kraanvogel, Beeldhouwer
Geschiedenis en mythologie Zuidervis
Het sterrenbeeld Zuidervis is al bekend sinds de oudheid en wordt door verschillende culturen als symbool gebruikt. De Maya’s interpreteerden het sterrenbeeld als een vleermuis, terwijl de Aboriginals in Australië het identificeerden als een Vissen of vogel. In de 16e eeuw werd het sterrenbeeld voor het eerst afgebeeld als een vis door de astronoom Petrus Plancius en opgenomen in Tycho Brahe’s sterrencatalogus.
De Zuidervis bestond al voor het veel bekendere sterrenbeeld Vissen. Het wordt toegeschreven aan de vruchtbaarheidsgod Oannes, die 3500 jaar geleden werd aanbeden en werd afgebeeld als een bebaarde man met een vissenstaart. Beelden van de visgod zijn onder andere gevonden in Assur en Nineve.
Opvallende sterren
Het sterrenbeeld Zuidervis is een klein maar fascinerend sterrenbeeld aan de zuidelijke hemel met een aantal opvallende sterren en dubbelsterren. Een van de meest opvallende sterren in Piscis Austrinus is Fomalhaut, ook bekend als Alpha Piscis Austrini. Fomalhaut is een van de helderste sterren aan de zuidelijke nachthemel en wordt gekenmerkt door zijn stralende helderheid en blauwachtige kleur. Deze ster speelt een belangrijke rol in de navigatie en astronomie en is een bekende bestemming voor sterrenkijkers op het zuidelijk halfrond.
Hoewel Piscis Austrinus niet bekend staat om zijn dubbelsterren, biedt dit sterrenbeeld een verscheidenheid aan deep sky-objecten, waaronder het indrukwekkende spiraalstelsel NGC 7177. Ondanks zijn kleine formaat laat het Zuidervis zien dat zelfs in de minder bekende delen van de hemel opvallende sterren en fascinerende hemellichamen te vinden zijn, die de nachthemel verrijken met hun eigen schoonheid.
Feiten over de Zuidervis
- Karakteristieke vorm: Het sterrenbeeld Zuidervis stelt een vis voor die vaak wordt afgebeeld als een enkele vis zonder begeleiding. Het heeft een karakteristieke vorm die gemakkelijk te herkennen is.
- Heldere sterren: Het sterrenbeeld Zuidervis bevat geen bijzonder heldere sterren, maar er zijn wel enkele sterren van gemiddelde helderheid. De helderste ster in het sterrenbeeld is Fomalhaut (Alpha Piscis Austrini), ook wel bekend als de “eenzame ster van het zuiden”. Fomalhaut is een van de helderste sterren aan de zuidelijke hemel.
- Locatie aan de hemel: Het sterrenbeeld Zuidervis is een zuidelijk sterrenbeeld en is alleen te zien vanaf zuidelijke breedten. Het is een opvallend gezicht voor waarnemers op het zuidelijk halfrond van de aarde.
- Mythologie: In de Griekse mythologie werd de Zuidervis vaak geassocieerd met de god van de zee, Poseidon. Er is ook een verband met het verhaal van koning Cepheus en zijn familie, die wordt afgebeeld in het naburige sterrenbeeld Cepheus.
- Diepe hemelobjecten: Hoewel het sterrenbeeld Zuidervis relatief klein is, bevat het een aantal interessante deep sky-objecten. Deze omvatten de Piscis Austrinus sterrenstelselcluster, een verzameling sterrenstelsels die door astronomen wordt onderzocht.
- Waarneemnotitie: Vanwege zijn locatie aan de zuidelijke hemel is het sterrenbeeld Zuidervis niet vanuit alle delen van de wereld zichtbaar. Het is echter een favoriete bestemming voor waarnemers op zuidelijke breedtegraden en biedt de mogelijkheid om verschillende astronomische objecten in dit deel van de hemel te verkennen.
- Culturele betekenis: Het sterrenbeeld Zuidervis heeft in verschillende culturen en tijden een symbolische betekenis gehad. Het wordt vaak geassocieerd met water, zeeverhalen en navigatie en heeft een lange geschiedenis in de astronomie.
De Zuidervis vinden aan de nachtelijke hemel
Het sterrenbeeld Zuidervis is het best te zien vanaf plekken op het zuidelijk halfrond. In de nazomer kan het echter op sommige noordelijke breedtegraden aan de horizon worden waargenomen. Fomalhaut is, als helderste ster in het sterrenbeeld, een nuttig referentiepunt omdat het een opvallende ster aan de hemel is. De Zuidervis staan tussen Steenbok en Beeldhouwer.