Het sterrenbeeld Eridanus
Beschrijving
Het sterrenbeeld Eridanus is een van de meest uitgebreide sterrenbeelden aan de hemel, maar is toch vrij onopvallend door de relatief lage helderheid van de sterren. In de winter is het gedeeltelijk zichtbaar vanuit Midden-Europa. Men zegt dat het sterrenbeeld de rivier aan de voet van Orion voorstelt.
Het sterrenbeeld wordt vaak beschreven als een rij sterren die de rivier voorstelt die in de hemel stroomt.
Eridanus is een van de 48 klassieke sterrenbeelden uit de oudheid.
Kerngegevens sterrenbeeld Eridanus
Helderste ster (helderheid): Achernar (0,45m)
Oppervlakte: 1137.919 deg² (rang 6)
Naburige sterrenbeelden:
Stier, Walvis, Oven, Phoenix, Toekan, Kleine Waterslang, Slingeruurwerk, Graveerstift, Haas, Orion
Mythologie Eridanus
De Griekse mythologie biedt verschillende verhalen over het sterrenbeeld Eridanus. Een van de bekendste is het verhaal van Phaethon, de zoon van de zonnegod Helios.
Phaethon vroeg zijn vader om de zonnewagen te besturen en door de hemel te rijden. Helios, die trots was op zijn zoon, stond zijn wens toe. Maar Phaethon kon de paarden die de strijdwagen trokken niet onder controle houden en stuurde hem gevaarlijk dicht bij de aarde. De aarde begon te branden en de mensen vroegen Zeus om hulp.
Zeus zag dat Phaethon het vuur niet onder controle kon houden en besloot de aarde te redden. Hij zond een bliksemschicht die Phaethon doodde en de strijdwagen van de zonnegod deed verongelukken. De wagen viel op aarde en scheurde een diepe gleuf in de grond, waaruit de rivier Eridanus ontsprong.
In een andere versie van het verhaal valt Phaethon direct in de rivier Eridanus nadat hij door Zeus is geslagen. De rivier was zo diep en zo breed dat de goden hem niet konden oversteken, dus besloten ze er een plaats van aanbidding voor Phaethon van te maken.
In beide versies symboliseert de rivier Eridanus verdriet en verlies. In de mythologie werd er vaak naar verwezen als de plaats waar de zielen van overledenen hun laatste rustplaats vonden.
Bijzondere sterren en dubbelsterren
Het sterrenbeeld Eridanus strekt zich uit over een aanzienlijke afstand aan de zuidelijke hemel en herbergt een aantal opvallende sterren en dubbelsterren. Een van de meest opvallende kenmerken in Eridanus is de ster Achernar, ook bekend als Alpha Eridani. Achernar is de negende helderste ster aan de hemel en wordt gekenmerkt door zijn snelle rotatiesnelheid, waardoor hij enigszins elliptisch lijkt.
Een andere prominente ster in dit sterrenbeeld is Cursa, ook bekend als Beta Eridani, een van de helderste sterren in Eridanus. Wat betreft dubbelsterren is Eridanus de thuisbasis van het Zeta Eridani-systeem, dat bestaat uit twee sterren die dicht bij elkaar staan en een fascinerend telescopisch doelwit vormt. Eridanus herbergt ook een aantal interessante deep-sky objecten, waaronder het sterrenstelsel NGC 1300, dat een indrukwekkende spiraalstructuur heeft. Over het geheel genomen biedt het sterrenbeeld Eridanus een rijke selectie van opvallende sterren en dubbelsterren, evenals fascinerende hemellichamen die het een waardevolle bestemming maken voor sterrenkijkers en astronomen.
Feiten over Eridanus
- De voorstelling van een rivier: In de oudheid werd het sterrenbeeld Eridanus vaak gezien als een voorstelling van een rivier. De naam “Eridanus” zelf is afgeleid van een oude Griekse rivier die een belangrijke rol speelt in de mythologie.
- Grootte en omvang: Eridanus is een van de grootste sterrenbeelden aan de hemel en beslaat een groot gebied. Het baant zich een weg langs de hemel vanaf zuidelijke breedtegraden en strekt zich uit tot ver in het zuiden.
- Astronomische betekenis: Het sterrenbeeld Eridanus bevat veel interessante astronomische objecten. Het is de thuisbasis van sterrenstelsels, open sterrenhopen, dubbelstersystemen en andere deep-sky objecten die worden bestudeerd door astronomen.
- De achtbaan: Eridanus bevat een gebied aan de hemel dat vaak de”achtbaan” wordt genoemd. Dit is een groep sterren die zich uitstrekt in een opvallende golfvorm en wordt gemarkeerd door enkele van de helderste sterren in het sterrenbeeld.
- Mythische rivier: In de Griekse mythologie was de Eridanus volgens de legende de rivier waarin de zoon van de zonnegod Helios, Phaeton, viel nadat hij de zonnewagen van zijn vader had bestuurd. Deze tragedie leidde tot zijn dood en het ontstaan van de rivier Eridanus.
- Helderste sterren: Eridanus bevat verschillende sterren van gemiddelde tot hoge helderheid. De helderste ster in het sterrenbeeld is Achernar (Alpha Eridani), een spectaculaire ster van eerste magnitude die goed zichtbaar is op zuidelijke breedten.
- Artistieke voorstellingen: Vanwege zijn grootte en opvallende vorm is het sterrenbeeld Eridanus vaak afgebeeld in de kunst en literatuur. Het heeft in verschillende culturen een rol gespeeld en is in verschillende contexten geïnterpreteerd.
- Waarneemnotitie: Eridanus is het best zichtbaar vanaf zuidelijke breedten en is niet volledig zichtbaar in de meeste delen van het noordelijk halfrond. Toch kunnen waarnemers in zuidelijke streken genieten van de verscheidenheid aan hemellichamen in dit sterrenbeeld.
Eridanus vinden aan de nachtelijke hemel
Eridanus is een sterrenbeeld dat het best zichtbaar is vanaf het zuidelijk halfrond. Het is echter ook gedeeltelijk zichtbaar op het noordelijk halfrond tijdens de wintermaanden. Om het sterrenbeeld Eridanus te vinden, kun je het beste eerst zoeken naar de ster Rigel in het sterrenbeeld Orion. Rigel is een zeer heldere ster en is gemakkelijk te zien aan de zuidoostelijke hemel. Volg dan de denkbeeldige lijn van Rigel naar het zuiden tot je de heldere ster Achernar tegenkomt. Achernar is de helderste ster in het sterrenbeeld Eridanus en een van de helderste sterren aan de zuidelijke hemel.